De leercyclus van David Kolb - 4 leerstijlen in het leerproces
David Kolb is een Amerikaanse leerpsycholoog en pedagoog. En is vooral bekend van de leercyclus van Kolb. Hierin definieert hij 4 leerstijlen: denkers, dromers, doeners en beslissers. Iedereen heeft één of meerdere voorkeursstijlen, elke met hun sterktes en valkuilen. Toch dringt Kolb aan op het belang van de cyclus. Hij gelooft namelijk dat je ongeacht de voorkeur alle stijlen moet ontwikkelen om het leerproces effectiever te maken.
De leercyclus van Kolb
De leercyclus van Kolb definieert 4 leerstijlen op 2 verschillende assen. Enerzijds heb je actief tegenover reflectief. Anderzijds zijn er concrete ervaringen tegenover abstracte concepten.
Een actieve leerstijl is meer gericht op de praktijk en het zelf voeren van actie. Deze voorkeursstijlen leren het meest uit eigen ervaringen of trial & error. Ze gaan zelf actief op zoek naar nieuwe informatie. Daartegenover gaat reflectief leren meer over observeren en terugkoppelen.
Vervolgens heb je profielen die neigen naar concrete ervaringen zoals doeners en dromers. Zij moeten zich kunnen inleven in bepaalde scenario’s die aansluiten op hun realiteit. Abstracte leerprofielen daartegenover halen meer uit het voorstellen en visualiseren van mogelijke scenario’s. Denkers doen dit eerder aan de hand van theoretische kaders en modellen, terwijl beslissers op zoek gaan naar praktische applicaties zoals een stappenplan.
In de realiteit ben je echter meestal een mix van verschillende leerstijlen. David Kolb hechtte dan ook belang aan het beoefenen van alle 4 de leerstijlen. Om iets volledig te begrijpen moet je alle 4 de leerstijlen doorlopen. Vandaar ‘de leercyclus van Kolb’.
Door jezelf te ontwikkelen in de verschillende manieren van denken maak je de leercyclus effectiever. Zo kan je theorie en praktijk beter terugkoppelen en kan je de sterktes en valkuilen uit de verschillende leerstijlen verder ontwikkelen of bijschaven.
Je legt hierdoor misschien verbanden die je niet zou zien wanneer je slechts 1 leerstijl toepast.
Ten slotte komen ook andere factoren erbij kijken zoals jouw interesse in een bepaald onderwerp, voorgeschiedenis en situatie.
De 4 leerstijlen van Kolb
Iedereen leert op een andere manier. Sterker nog, we hebben allemaal een individuele manier van leren. Sommigen zijn productiegericht en leren dus het meest uit praktijkervaringen. Anderen zijn dan weer betekenisgericht en zoeken invulling in de leerstof die ze leren. Ook de drijfveren en motivaties verschillen.
Volgens Kolb begint elke leercyclus met ervaringen. Je kan de leerstijlen van Kolb dan ook vergelijken met 4 fasen waarin we leren:
- Ervaringen opdoen – Om iets te begrijpen moeten we eerst ervaren. Dat is waarom scholen leren rekenen met taartstukken, of Jan en Leen gebruiken als voorbeeld in de klas.
- Reflecteren – Vervolgens kunnen we een gelijkaardige situatie observeren en terugkoppelen aan onze eigen ervaring.
- Conceptualiseren – Daarna geven we een definitie aan dit abstract begrip. Bijvoorbeeld ‘breuken’ in wiskunde, of ‘lettergrepen’ in taal.
- Toepassen - Ten slotte kan je de geleerde concepten toepassen in jouw eigen realiteit.
Hij koppelde aan deze 4 fasen verschillende leerstijlen en ontwikkelde hierbij een test om jouw persoonlijke voorkeursstijl te achterhalen. Hieronder geven we de sterktes, valkuilen en preferenties mee per leerstijl.
Leerstijl 1 – Doener
Doeners zijn praktisch ingesteld en leren het meest uit actieve ervaringen. Deze leerstijl is doelbewust en wil nieuwe zaken proberen om ze te leren begrijpen. Dit profiel past zich snel aan in nieuwe contexten en leert het meest uit on-the-job training of trial & error. Het is vaak ook de eerste stap in de leercyclus van Kolb.
Soms zijn doeners te veel op actie gericht waardoor ze ongeduldig overkomen. Hun gedrevenheid werkt aanstekelijk maar werkt het best met een duidelijke richting.
Leerstijl 2 – Dromer
Dromers gebruiken hun verbeeldingskracht om situaties vanuit verschillende perspectieven te bekijken. Bijvoorbeeld een situatie begrijpen door na te denken over mogelijke oorzaken en verklaringen. Ze hebben een groot inlevingsvermogen en proberen dit telkens terug te koppelen aan eigen ervaringen en/of kennis.
Dromers zien vaak veel mogelijkheden en/of obstakels. Hierdoor duurt het soms lang om beslissingen te nemen.
Leerstijl 3 – Denker
Denkers leren het meest uit observatie en interne reflectie. Deze profielen kunnen situaties en problemen vanuit verschillende perspectieven bekijken en vervolgens tot een rationele conclusie komen. Ze leren het best uit gestructureerde leermiddelen zoals een handleiding, colleges,…
Denkers houden van intellectuele uitdagingen en leggen verbanden tussen nieuwe en bestaande kennis. Ze zijn goed in het uitwerken van theoretische modellen en theorieën.
Leerstijl 4 – Beslisser
Ten slotte zijn er beslissers die de leercyclus van Kolb afsluiten. Deze leerstijl zoekt verbanden tussen theorie en praktijk. Ze zijn gericht op de toepassing van praktische ideeën. Vanuit een abstracte denkstijl kunnen beslissers algemene theorieën omvormen tot specifieke oplossingen. Bijvoorbeeld schema’s, checklists, stappenplannen,…
Beslissers leren het best door te kijken naar praktijkvoorbeelden en daaruit hun lessen te trekken. Bijvoorbeeld, hoe kan ik dezelfde stappen herhalen om het beoogde resultaat te behalen?
