Innerlijk meesterschap houd in dat het cognitief en het emotionele brein met elkaar samen werken en hun eigen taak kunnen verrichten zonder dat de een overheerst over de ander. Gedachten, gevoelens, beslissingen en gebaren sluiten op een heel natuurlijke manier op elkaar aan. Het emotionele brein geeft energie en richting, terwijl het cognitieve brein de uitvoering organiseert. Je leven verloopt in een ongedwongen stroom en volgt je intenties. De hersenen hebben een aangeboren vermogen om deze toestand van stromen te bereiken.

Als de ommekeer van stress naar rust gemakkelijk is verlopen ben je opnieuw in balans. Dieren hebben van nature daar weinig problemen mee. De ene keer snellen ze weg uit schrik voor hun leven, daarna zijn ze weer zo rustig alsof er niets aan de hand was en grazen/slapen ze lustig verder. Er is nu balans in het autonome zenuwstelsel. Het (ortho)sympatische zenuwstelsel en het parasympatische zenuwstelsel zijn in balans of anders gezegd: je hebt op het gaspedaal geduwd maar ook op het goede moment geremd. Het “gaspedaal” en “rempedaal” moeten goed op elkaar zijn afgestemd en moeten beide even sterk zijn om elkaar in evenwicht te houden. Het zijn de teugels van een paardentuig: elkaars tegenspelers. Wordt de ene teugel aangetrokken, dan verslapt de andere en omgekeerd.

Je zou kunnen aannemen dat alle mensen verstandige en doordachte wezen zijn, die geen overhaaste domme beslissingen nemen. Toch word ons gedrag geregeerd en worden onze meeste beslissingen gemaakt door middel van emoties. Het reptielenbrein en vooral ons emotionele brein (limbisch stelsel) heeft namelijk sterk de neiging om het denkend brein te onderdrukken.

 

 

Het autonome zenuwstelsel -> De automatische piloot van het lichaam

Het autonome of vegetatieve zenuwstelsel regelt samen met het hormoonstelsel het constant houden van de omstandigheden in het lichaam, het inwendige milieu. Meestal zijn we ons niet bewust van de activiteiten van dit zenuwstelsel, omdat ze 'autonoom' (zelfstandig) verlopen. Dit doet het lichaam op twee verschillende manieren: orthosympatisch en parasympatisch. De ene is gericht op actie, de andere op rust.

Het orthosympathische zenuwstelsel (gaspedaal) (rij zenuwknopen naast de wervelkolom en in de buik.) reageert op gevaar en brengt het lichaam in staat van paraatheid, dan produceren we het hormoon Adrenaline, noradrenaline en cortisol -> Hierdoor krijgen we een verhoogde hartslag, bloedsuikerspiegel, spierspanning, longblaasjes verwijden, versnelde ademhaling, zintuigen worden scherper, pijngevoeligheid daalt naar een zeer laag niveau ->

Hierdoor komen we in de modus van vecht, vlucht of bevriezen.

 

 

 

 

Het parasympathische zenuwstelsel (rempedaal) (een aantal zenuwknopen in de hersenstam de medulla oblongata, het verlengde merg en het onderste ruggenmerg) heeft een tegengestelde functie, het wordt actief in veilige situaties. Wanneer we rust nemen en rustig diep gaan ademen produceren we endorfine en dopamine -> Hierdoor ontstaat een vertraagde hartslag, verwijding van bloedvaten, spierontspanningen en dus ruimte voor herstel en rationeel denken.

Cortisol maakt het juist mogelijk om een langere tijd alert te blijven. Om een langere periode het hoofd te bieden aan de bedreigende situatie die het lichaam ervaart. Niet alleen tijdens dat ene korte moment dat je voor de bus weg moet springen. Of op de rem moet trappen, of je partner moet vastgrijpen. Cortisol helpt je zodat je voor een langdurige periode met een stresssituatie om kunt gaan. Dat je een poosje op 110, misschien wel op 120% kunt presteren.

Een langdurig te hoog cortisol gehalte kan zich uiten in de volgende kenmerken:

  • slaapproblemen: waaronder het niet in slaap kunnen komen, ’s ochtends niet op kunnen staan vanwege de moeheid die je nog voelt en ‘s nacht wakker worden en niet meer kunnen inslapen.
  • overgewicht: Cortisol zorgt er voor dat er meer insuline in je lichaam gemaakt wordt. Dit is een stof die er toe bijdraagt dat de suikeropname in je spieren verhoogt. Zoals besproken zorgen deze suikers voor extra energie in je lichaam. Als deze energie niet wordt verbruikt, dan worden deze overschotten opgeslagen in de vorm van vetreserves.
  • afbraak van spieren: Cortisol zorgt dat je lichaam ‘aan’ moet staan en heeft daarvoor energie nodig; glucose. Het lichaam gebruikt eiwitten uit spieren om meer glucose aan te maken. Eiwitten zijn de bouwstenen van je spieren dus wanneer glucose wordt aangemaakt gaat dit ten koste van je spiermassa. Zo merk je al snel dat cortisol een negatieve invloed heeft op sportprestaties
  • krimpen van hersenen:Door een te hoog cortisolgehalte wordt de hippocampus aangetast. Dit deel van de hersenen speelt een belangrijke rol bij de werking van het geheugen en reguleert de productie van cortisol naar gelang de situatie. Langdurige stress maakt de hippocampus minder gevoelig. Hierdoor wordt de productie van het stresshormoon cortisol ontregeld, met als gevolg dat de emotionele en lichamelijke schade groter kan worden. Zie voor meer details het artikel Krimpen van de hersenen door cortisol (en de gevolgen ervan)
  • uitputting:Omdat je lichaam te lang boven de 100% heeft gefunctioneerd, zijn alle lichamelijke en mentale reserves op. Er zijn geen bronnen meer die aangesproken kunnen worden om goed te blijven functioneren. Oververmoeidheid, overspannenheid en burnout liggen op de loer